09. Slachtoffers in de strijd tegen Japan, deel 2

09. Slachtoffers in de strijd tegen Japan, deel 2 2018-11-29T11:21:01+01:00

Gerardus Fidelius Jansen

Gerard wordt geboren op Walsoorden op 12 maart 1907. Als hij trouwt met Angela Cornelia Serrarens wordt verhuisd naar het adres Rapenburg 42 waar dochtertje Ria wordt geboren. (1937) Gerard is Marinier 1e klas bij de Koninklijke Marine, onderdeel van de Nederlandsch-Indische Vloot. Op 19 augustus 1939 vertrekt de nieuwe kruiser Hr. Ms. TROMP uit de marinehaven van den Helder. Op de kade neemt Gerard afscheid van zijn vrouw Angela en hun tweejarig dochtertje Ria. Zij zouden elkaar nooit meer terugzien.
De TROMP gaat bezighouden met het handhaven van de soevereiniteit op de Oost-Indische wateren. Op 31 augustus wordt de evenaar gepasseerd. Op 10 september1939 wordt afgemeerd in de haven van Sabang op Noord Sumatra.
Na de aanval op de Amerikaanse marinebasis Pearl Harbor op 7 december 1942 ontbrandt de oorlog tegen Japan. Nederland strijdt gezamenlijk met de Verenigde Staten en de Britten. De Tromp maakt deel uit van het Nederlandse eskader, dat uit drie kruisers bestaat. Het eskader heeft een hoge graad van geoefendheid. Overdag wordt het regelmatig aangevallen door Japanse bommenwerpers waardoor op de schepen onafgebroken en langdurig de noodtoestand heerst wat buitengewoon vermoeiend is voor de bemanning. Niettemin blijft het moreel hoog.
In de nacht van 19 op 20 februari 1942 komt Hr. Ms. TROMP in actie. De TROMP komt in gevecht met de Asashio en de Oshio en zet de aanval in. De uitkijk meldt dat hij iets waarneemt over stuurboord. De TROMP wordt gevangen door een zoeklicht. Op hetzelfde moment boort zich een Japanse granaat met een enorme klap in de romp van het schip. De bemanning is volledig verrast. Bij het tweede duel krijgt de TROMP nog elf treffers te verduren. De TROMP ontsnapt en kan op eigen kracht terugkeren naar de haven van Soerabaja waar het op 22 februari 1942 om 13.00 uur binnenloopt. Er zijn tien doden waaronder Gerard, en dertig gewonden te betreuren die aan de wal worden gebracht.
Twee maanden later, op 6 mei 1942 wordt door Angela Jansen- Serrarens te Rapenburg het bericht ontvangen dat Gerard aan boord van de Tromp is gesneuveld. Haar dochtertje Ria is dan 5 jaar oud.
Gerard Jansen ligt begraven op het ereveld Kembang Kuning, Soerabaja.
Dochter Ria, bezocht in februari 2012 het ereveld. Er werd door haar een bloemenkrans gelegd bij het graf van haar omgekomen vader die ze nooit heeft gekend.

Piet Mahu

Piet is op 05 september 1917 geboren te Stoppeldijk. Hij woont met zijn ouders, Cornelis Mahu en Louisa de Kort, aan de Vogeldijk en is de oudste van 10 kinderen. Piet is Sergeant- vlieger bij de Koninklijke Marine die deel uitmaakt van de Nederlandsch- Indische- Vloot. Hij overlijdt op 25 februari 1942 in de Straat van Sunda , aan boord van de vliegboot Dornier X-17, twee dagen voor de slag in de Javazee. Piet is drager van de Bronzen Leeuw.
Na zijn opleiding tot onderofficier behaalt Piet in september 1938 zijn vliegbrevet. Daarna wordt hij uitgezonden naar Nederlandsch- Indië. Piet wordt eerste piloot op een Dornier, een watervliegtuig met een zeskoppige bemanning. In de Indonesische wateren wordt hevig gevochten tegen de Japanners. In de nacht van 24 op 25 februari 1942 wordt het door Piet Mahu bestuurde vliegtuig, een Dornier X-17, samen met de Dornier X 18, bomaanvallen uitgevoerd op Japanse schepen op de rede van Muntok, op het eiland Banka. Op de terugvlucht naar de basis worden de beide Dorniers ten noorden van de Straat Soenda, tussen de eilanden Java en Sumatra, door Japanse jachtvliegtuigen neergeschoten. Van de zes inzittenden van de Dornier X 17 waaronder Piet, wordt niets meer vernomen. De bemanning van de X 18 kunnen zwemmend de kant bereiken en worden door een mijnenveger opgepikt. Piet krijgt een zeemansgraf. In 1960 wordt er naar Piet Mahu een mijnenveger vernoemd; de Hr. Ms. M 880, die gebouwd wordt op de scheepswerf de Noord te Alblasserdam. De letter M staat voor Mahu. Als het schip in 1983 uit de vaart genomen is, wordt het schip als evenementenboot gebruikt in de haven van Amsterdam. Sinds enige tijd is het schip in beheer van de Stichting Promotie Maritieme Traditie. zie: www.mahu880.nl met enkele afbeeldingen. Maritieme Tradities)

Antonius Petrus Warrens

Anton wordt geboren op 21 december te Zuiddorpe. Hij woont in de Bosschenstraat 36a te Stoppeldijk en is Marinier 1e klas bij de Koninklijke Marine, onderdeel van de Nederlandsch- Indische Vloot. Hij overlijdt aan boord van Hr. Ms. De Ruyter bij de Slag in de Javazee op 27 februari 1942.
Het vlaggenschip Hr. Ms De Ruyter vaart op 27 februari uit voor de Slag in de Javazee tegen de Japanners. Schout-bij-nacht- Karel Doorman, voert het bevel over de Combined- Striking-Force. (gecombineerde slagkracht met Amerika, Engeland, Australië en Nederland) De opdracht is Japanse konvooien met invasietroepen te beletten om Java te bereiken. Om 16.31 uur wordt De Ruyter getroffen door een 20 cm granaat, die tot rust komt in de dubbele bodem van het schip, waar het onontploft blijft liggen. Om 23.40 uur wordt het Vlaggenschip na een urenlang gevecht opnieuw getroffen. Het wordt in de flank geraakt door een langeafstandstorpedo van de Japanse kruiser Haguro. Hierbij wordt Anton, kanonnier van een der acht boorkanonnen, op slag gedood.
Schout-bij-nacht Karel Doorman verkiest, volgens oude marinetraditie, om met de brandende de Ruyter ten onder te gaan. Het schip rijst om 01.00 uur plotseling hoog op en verdwijnt vervolgens snel onder het wateroppervlak, waarbij 347 officieren en schepelingen om het leven komen. Negentig manschappen kunnen zich in veiligheid brengen of worden gered. Ze ondergaan drie jaar ontberingen in de Jappenkampen. Op 27 februari 2012, zeventig jaar later, worden op locatie de slachtoffers herdacht, met een gedicht: (bewerkt.)

Javazee, 06° 00’ Z.B. en 112° 05’ O.L.

De zee geeft, de zee neemt. Lichamen, gekluisterd in staal. Zielen als luchtbellen uit de diepte ontstegen. Gedragen door de wind, leven ze voort; geborgen in de harten van ieder die hen lief heeft. Tot ons aller einde.

August Agasi

De geallieerde vloot verliest in de Slag in de Javazee alle vijf haar kruisers en vijf van haar torpedobootjagers. Er komen ongeveer 900 Nederlanders om het leven. Bij pogingen te ontsnappen aan de Japanse overmacht, worden er nog eens drie kruisers en twee torpedobootjagers van de geallieerden tot zinken gebracht, waardoor het totale verlies binnen drie dagen 2.300 man bedraagt. Piet Aarnoutse, (Kloosterzande) de oudere broer van Fons, overleeft de Slag in de Javazee.

Ludovicus van Damme

Ludovicus is geboren te Hontenisse op 26 september 1915. Op 01 oktober 1938 trouwt hij in Waalwijk met Gijsberta Adriana Maria Schrauwers, geboren op 02 augustus 1913 in Kaatsheuvel, gemeente Loon op Zand. Uit het huwelijk worden geen kinderen geboren. Ludovicusis is Brigadier bij het KNIL. Hij sneuvelt op 04 maart 1942 te Poerwakarta. (Java.)
Nadat Japan met overmacht de zeeslagen van de Combined- Striking-Force heeft gewonnen, wordt het vaste land van Java bezet. Het wordt daarbij ondersteund vanuit de lucht door gevechtsvliegtuigen. De Tjiaterstelling en de Seebangstelling ten noorden van Bandoeng zijn het laatste bolwerk van het KNIL. Na hevige gevechten tegen het overmachtig Japans leger vallen de beide stellingen. De val van de Tjaterstelling op 08 maart 1942 betekent de val van Java. Bij de gevechten sneuvelen ongeveer 180 KNIL militairen en vallen er vele tientallen geworden. De Japanners brengen daarnaast 70 krijgsgevangen om het leven. Bij de gevechten sneuvelt Ludovicus van Damme op 04 maart 1942.
Ludovicus van Damme wordt niet vermeld bij het oorlogsmonument te Kloosterzande De reden hiervan is dat hij als beroepsmilitair zijn domicile ,wettige woonplaats, in Indonesië had. Bij het Indië monument in Terneuzen wordt geen enkele KNIL militair herdacht.
Zijn vrouw, Gijsberta, wordt in maart 1942 geïnterneerd in een van de burger Jappenkampen in de omgeving van Bandoeng. Op 13 februari 1944 wordt ze met overige gevangenen per trein overgebracht naar het vrouwenkamp Bunsho III te Ambarawa ten zuiden van Samarang/Semarang. Gijsberta wordt in het kamp als volgt geregistreerd:

Damme-Schrauwers, G.A.M. 44 (pag.) V 54389 ( gev.nr.) 02-08-1913
Registratie in het Ambarawakamp, Bron: NIOD IC 081.059

Op 15 augustus 1945 capituleert Japan.
Op 08 december 1945 vangt de evacuatie aan van het Ambarawakamp. Een aantal maanden daarna volgt haar terugreis naar Nederland.

Naschrift

De Nederlandse strijdkrachten geven zich op 8 maart 1942 over. Drie maanden na de aanval op de Amerikaanse basis “Pearl Harbor”, heeft Japan vrijwel de gehele “gordel van de smaragd” bezet. Ongeveer 15.000 Nederlanders en 70.000 Nederlands van gemengde afkomst worden in Japanse kampen geïnterneerd. Naar schatting worden 42.000 militairen krijgsgevangen genomen en gedeporteerd om voor de Japanners onder onmenselijke omstandigheden arbeid te verrichten bij het aanleggen van vliegvelden, wegen, bruggen, havens, de Birma-spoorweg en de Pakan Baroe-spoorweg, die ook wel de Sumatra-spoorweg wordt genoemd.

Ad Franken